Vervoer over water bij gebiedsontwikkeling Havenstraatterrein

Koen: “Het Havenstraatterrein in Zuid ligt in een gebied dat op verkeersgebied zwaar overspannen is. Het grenst aan het Haarlemmermeercircuit en de Amstelveenseweg met drukte in elk spitsmoment. Bussen rijden er af en aan. Het ligt naast de GVB-tramremise, waar trams in de vroege ochtend en late avond uit- en inrijden. Naast de British school of Amsterdam met druk breng- en haalverkeer in ochtend en middag. De school is groot en veel kinderen komen met de auto van buiten Amsterdam. En het grenst aan een post van Ambulance Amsterdam.”

Pak werkzaamheden

“Op sommige momenten is het zo druk dat het onwenselijk is om daar nog meer verkeer aan toe te voegen. Toch moet dat wel. Want er ligt nogal een pak aan werkzaamheden. We moesten het Havenstraatterrein, een lappendeken van 30 loodsen en thuisbasis van de historische trams, bouwrijp maken. Inmiddels zijn alle opstallen afgebroken, is de grond gesaneerd en worden kabels en leidingen vervangen. Op de grote lege vlakte die er nu ligt, komen in de komende 3 jaar 500 woningen, bedrijven, een basisschool, horeca en het nieuwe onderkomen van de museumtram. Voor al dat werk was en is veel bouwverkeer nodig om het bouwmateriaal, materieel en personeel aan te voeren. Maar is daar wel ruimte voor?”

Gatenkaas

“Tussen 5 en 7 uur ’s ochtends en tussen 23 uur en 2 uur ‘s nachts uur is geen bouwverkeer mogelijk omdat de trams uit en in de GVB-remise rijden. Na 7 uur ook niet. Dan begint de reguliere spits en kinderwegbrengdrukte naar de British School. Vanaf 15 uur start de avondspits die tot 20 uur duurt. Het is een uitdaging om in die gatenkaas van tijden met je vrachtwagens het bouwterrein op te komen. De Werkgroep Werk in Uitvoering (WWU) heeft ons daarom gevraagd te onderzoeken of bouwverkeer via water kan. Voor de verkeersveiligheid en leefbaarheid heeft dat grote voordelen. Nadelen zijn dat vervoer over water duurder kan zijn en meer planning vraagt. Ben je een paar pallets vergeten? Een vrachtwagen kan je daarvoor laten komen, een schip niet. Dat is te duur. En uiteraard heeft bouwlogistiek via water extra infrastructuur nodig, zoals een loswal.”

Behartigen en verenigen

“Omdat we twee jaar voor de uitvoering aan de slag zijn gegaan, was er voldoende tijd voor het onderzoek. Belangrijk voor mij om invloed te kunnen hebben op wat het project inhoudt zodat ik project- en omgevingsbelangen kan behartigen en verenigen. Ik heb de wensen en eisen vanuit de omgeving op het gebied van bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid opgehaald. Vervolgens hebben we de haalbaarheid van vervoer over water onderzocht. Onder andere doorvaarhoogtes, waterdiepte, mogelijke locaties om te lossen en bevoorraden, kosten en noodzakelijke vergunningen. Er kwamen twee opties uit: Stadiongracht en de Schinkel.”

Durf

“Kun je vervoer over water eisen? Dat is lastig. We hebben ervoor gekozen om bij de aanbestedingen van het bouwrijpmaken en voor het ontwikkelen van een groot deel van de woningen, vervoer over water mee te nemen. We zijn voor de aanbesteding uitgekomen op uitgangspunten die bouwlogistiek via het water stimuleert en vervoer over de weg limiteert. Het was geen eis maar we hebben aannemers en projectontwikkelaars uitgedaagd. Ze konden punten scoren door op een inventieve manier naar de bouwplaats te komen. Straks bij de aanbesteding van het woonrijpmaken zullen we dit ook weer doen. Om af te wijken van de conventionele manier, in dit geval vrachtwagens, is durf nodig. Probeer het maar eens. Het roept weerstand op. Gelukkig ben ik daar gek op.”

Gaaf

“Ik sta als omgevingsmanager altijd vooraan om iedereen, intern en extern, uit te leggen dat we rekening moeten houden met de bereikbaarheid, veiligheid en communicatie tijdens de uitvoering. Ik kan naar Amsterdammers dan niet uitleggen als wij rücksichtslos bezig zijn terwijl er een veiliger en leefbaarder alternatief is over water. Ik moest lobbyen om collega’s mee te krijgen. Andersom, intern kan ik niet uitleggen dat het project 4 jaar op één been moet staan omdat we alleen met kleine busjes bouwmaterialen kunnen aanvoeren tussen bijvoorbeeld 10 en 14 uur en 1 en 6 uur. Ik heb bewoners en ondernemers daarom vroegtijdig meegenomen bij ons onderzoek. Het belang daarvan uitgelegd. Zij zien ook dat verkeersveiligheid en leefbaarheid in ieders belang is. Dat je ergens elkaar moet vinden om tot innovatieve oplossingen te komen. Ik krijg daar energie van. Zeker toen ik medestanders vond die het gaaf vinden om transport over water te organiseren.”

90%

“Het plan van Dura Vermeer won de aanbesteding. Dura Vermeer stelde dat zij voor het slopen en saneren in principe alles via het water doen tenzij het echt niet kan. Samen met de grootste projectontwikkelaar Red Company/Caransa heeft Dura Vermeer via value engineering beoordeeld welke overslaglocatie het moest worden. Hoe ze die het best konden inrichten en kosten konden beperken. De keuze viel op de Schinkel. Tijdens het bouwrijp maken, bleek de aanvoer via schepen goed te werken. Vanaf het moment dat de overslaglocatie gereed was, is het Dura Vermeer gelukt om 90% via het water aan te voeren. De grootste projectontwikkelaar Red Company/Caransa gaat volgend jaar aan de slag. Zij hebben ook de ambitie om het grootste deel van hun bouwlogistiek via water aan te voeren.”

Van betekenis zijn

“Het vervoer via water bij het Havenstraatterrein vind ik een mooi voorbeeld van het verenigen van alle belangen tot een resultaat waar iedereen blij mee is. Ik denk dat ik in mijn rol als omgevingsmanager daarin van betekenis kan zijn door onze projectwereld te verbinden met de stad. De bewoners en ondernemers waar we het voor doen. Het is een schitterende rol die mij past.”